|
Coup des Contraires (deel 3) Met meer tegen een, maar wie is er gemeen? In 'Bladmuziek' is dit de slotaflevering over de 'Coup des Contraires'. Degene wiens honger na afloop nog niet is gestild kan voor bordenvol verder terecht in diverse afleveringen die het damtijdschrift 'De Problemist' dit jaar aan het onderwerp wijdt. Zoals ik de vorige keer al stelde: voor de diversiteit in de spelbeleving doet een zichzelf respecterende damclub er goed aan zich op dat blad te abonneren. Coup des Contraires is een naam die we gebruiken voor een spelsituatie, en dus niet voor een slagzet. Ik geef u een definitie: de Coup des Contraires (CdC) is een spelpositie waarin de vrij aan zet (dus aan schuif) zijnde partij geen verweer heeft tegen een vijandelijke dam die in meerdere slagrichtingen tegelijkertijd dreigt met verovering van ongedekt materiaal. 1. Niet alle posities die met deze definitie stroken doen mee; we hebben het over motiefstanden, hetgeen impliceert dat zwart (aan zet) bij het uitspelen de beschikking moet hebben over (minstens) één variant die wit naar een scherpe winstgang leidt. De dia's 1a/b tonen een afgeserveerd motiefje met een derhalve dito bewerking. 2. Voor- en achteruit op dezelfde diagonaal, zo spraken we af, beschouwen we als een en dezelfde slagrichting, en dus worden 'brilstanden' opzij gelegd. De dia's 2a/b geven een illustratie van zo'n verschoppeling. 3. Een laatste beperking die ik het onderwerp oplegde is die van het getal. Wit doet het met niet meer dan een solitaire dam, terwijl zwart over ten hoogste vier schijven mag beschikken. Speel het setje autodiagrammen 5a/b uit Bladmuziek 43 er op na, daar zie je een geval van zowel witte als zwarte overtalligheid. |
||
| http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/1a.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/2a.PDN |
|
| 1a | 2a | |
| http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/1b.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/2b.PDN |
|
| 1b | 2b | |
|
1b 22-18(35x33), 18x9(31x22), 36-31(26x37), 9-4 en het hout dat op dia 1a resteert kan op de brandstapel, kijk maar:
a (10-15), 4x24 of 4x29 is onscherp want de slag met de witte dam heeft geen dwingend landingsveld b (37-41), 4x4 is een molenwiekslag d.w.z. er is keuze van slagrichting met hetzelfde eindresultaat, bovendien als je om de oost vaart mag je voor het afmeren uit meerdere kiezen: 4x4/9/13/18 c/d m.m. hetzelfde geldt voor (22-27) en (33-38) e kiest zwart voor een andere voortzetting dan slaat de onscherpte nog heftiger toe. 2b 20-14(17x48), 14x5(48x25), 27-21(16x27), 24-20(25x14), 5x19-over 27-(22-27), 19-13 en nu het kakelverse harakiri brilletje 2a (18-22), 13x4(harakiri 27-31), 4x36 Standjes die aan alle drie de criteria voldoen betitelde ik als 'kleine CdC's'. De vorige keer moesten we de bespreking van het kleine CdC werk halverwege afbreken. U kreeg toen (onder 2c.a) enkel plaatjes te zien met een eenzame witte dam in de aanval op twee zwarte schijven. Vandaag bekijken we ze een maatje groter, gevallen met drie (2c.b) en vier (2c.c) zwarte schijven in nood. Je kunt de CdC's onderverdelen in twee soorten, al naar gelang de aanvalspositie van de witte dam. Die opereert of wel vanaf de achterste lijn (vrijwel altijd als rechtstreekse consequentie van zijn promotie), of wel vanaf een plaats ergens anders op het bord (en in dat geval heeft ie dus al een activiteit achter de rug). 2c.b. een witte dam tegen drie zwarte schijven (zwart aan zet) = CdC-1/3 |
||
| http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/3a.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/4a.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/5a.PDN |
| 3a | 4a | 5a |
| http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/6a.PDN |
||
| 6a | ||
|
In codetaal hebben we het nu over CdC-1/3. Hoeveel er van deze soort in omloop dan wel te bedenken zijn, ik heb geen idee. U krijgt er vier te zien, steeds begeleid door een bewerking. Op de dia's 3a en 4a het meest gangbare type met aanval in de rug als uitkomst van wits promotie. Daarna volgt een duo waarin de witte dam op het moment suprême al een bewogen leventje achter de rug heeft. Op dia 5a (die demonstreert dat het geen vereiste is dat alle zwarte schijven onder vuur liggen) met de aanval frontaal (een andere mogelijkheid is wD38/z7,21,24, waarvan ik de bewerking achterhoud voor De Problemist). En op plaatje 6a staat een CdC-1/3 te kijk met attaque vanuit het midden (gelijktijdige dreiging naar voren en naar achteren), ook het motiefstandje wD25/z9,21,30 (ik reserveer het bijbehorende probleem voor DP) is er zo eentje, maar dan met de dam in de aanval vanaf de bordrand.
Motiefje 3a is het meest bekende geval van CdC-1/3, het werd door diverse auteurs onder handen genomen, in maart 1961 tekende Dirk van den Berg voor de eerste bewerking maar hij kreeg datzelfde jaar al een heleboel navolgers want het standje deed dienst als opgave in een compositiewedstrijd; opmerkelijk is dat er geen enkele bewerking bekend is met de zwarte schijf 27 op 22, ondanks dat het geval inhoudelijk zo goed als identiek is. De overige standjes kwam ik in TD geen enkele maal tegen, behoudens tegenbericht komen ze op de palmares van uw dienstwillige.
Excuus moet ik maken voor de problemen 4b en 6b, ik ben me bewust van de imperfecties die er aan kleven maar achtte ze niettemin voldoende lustig voor het oog. |
||
| http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/3b.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/4b.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/4b-2.PDN |
| 3b | 4b | 4b bijoplossing |
|
3b 39-34(16x27), 34-30(25x34), 29x40(18x20), 42-37(31x33), 19-14(35x44), 40x8(3x12), 14x3 en nu 3a dat behalve twee harakiri scherpe weggeefvarianten (27-31 en 27-32) ook prettig kan worden uitgespeeld met (12-17), 3x25 waarna zwart de lange lijn op moet, en of ie dat nu doet met (18-23a) of (27-32b), altijd krijg je dan 25-9(27-32a of 18-23b), 9-20(32-37), 20-14(harakiri 37-41 of 37-42), 14x46 of 14x48. Bij het Van den Berg standje vond ik vierentwintig bewerkingen, op twee na alle daterend uit het jaar 1963. Voor hetzelfde geld was ook het kabbelende ding dat vandaag in de voorstelling zit destijds al geboren, want het is tamelijk voor de hand liggend. Ik heb dus anno 2014 veine, temeer omdat er geen bijoplossing in zit als je begint met 19-13, 19-14 of 24-20.
4b 40-34(24x42), 47x38(36x47), 20-14(47x49), 14x3*(49x38), 3x8-over de zwarte dam-(2x13), 18x9(27x18), 9-4 en mijn 4a gaat scherp uit na (18-23), 4x15(32-37), 15-10(harakiri 37-41 of 37-42), 10x46 of 10x48. Verduveld jammer is het in dit alleraardigste spektakelstukje dat bij het asteriskje ook 14x5(49x38), 5x42 wint; die bijoplossing zit in het slagmechanisme en is niet weg te poetsen. |
||
| http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/5b.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/6b.PDN |
|
| 5b | 6b | |
|
5b 37-31(36x27), 38-33(28x37), 12-8(ik doe 3x21, lood om oud ijzer), 11-6(23x12), 34x23(ad libitum 19x28), 6-1(45x34),
1x32-over zes stuks- en 5a dat we nu op het bord hebben gaat alleen maar scherp uit door vrijgevigheid (14-19), 32x26.
Gezien de taakstelling niet een echt pover probleem, maar de vrije wandeling van schijf 11 naar 1 doet er geen goed aan.
De zwarte schijven 9 en 14 mogen een diagonaal naar voren komen, het motief kan dat hebben. Ik maakte bij die zetting een 'superlatieve' bewerking die later dit jaar in DP te bewonderen valt.
6b 37-32(27x29), 50-45(12x21 maar naar keuze), 45x23(26x37), 11-7(1x12), 22-18(13x33), 6-1(19x28), 1x17 en nu 6a met als lekkerste variant (28-32), 17x20(32-37), 20-47. De bijoplossing die hier parten speelt doemt al bij de beginzet op, want dat ook na 11-7 de situatie voor zwart funest is behoeft geen exegese. Erg spijtig, want de manier waarop de witte dam zijn plek in het CdC-motiefje inneemt mag er zijn. 2c.c. een witte dam tegen vier zwarte schijven (zwart aan zet) = CdC-1/4 |
||
| http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/7a.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/8a.PDN |
|
| 7a | 8a | |
| Uit onvermogen heb ik me moeten beperken tot creaties waarin wit zijn aanval met de dam inzet als rechtstreeks gevolg van de promotiehandeling. Bij beide geëtaleerde motiefjes lever ik een compositie. De mogelijkheden zijn daarmee niet uitgeput, wellicht kunnen onderzoekende lezers voor aanvulling zorgen. Ooit componeerde ik een bewerking van wD3/z14,17,33,37 en die werd geplaatst in Het Parool van 14 april 1990; het is een van de beste problemen die ik ooit vervaardigde, nu niet in de etalage maar hij ligt klaar voor een herhaling in DP, houd die dus in de smiezen. | ||
| http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/7b.PDN |
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/45/8b.PDN |
|
| 7b | 8b | |
|
7b 24-20(25x32), 42-37(17x39), 37x8(15x24), 8-2 en ziedaar het fonkelende 7a met scherpte in beide alternatieve slagroutes: a over rechts (11-16), 2x27 en b over links (24-30), 2x25. Klein maar fijn. Beginnen met de plakker 22-18 lijkt ook aanlokkelijk, maar zo doende trapt de oplosser in een instinkertje.
8b 34-30(16x38), 39-33(35x24), 29x9(38x29), 9-4 en ook met dia 8a wordt een nieuw pareltje aan de kroon toegevoegd, alleen nu slechts scherp om de west (10-15), 4x24. Deze moet met losse handen te vinden zijn want de mooie beginzet ligt voor het oprapen. Het componeren van probleemstanden met een CdC-1/4 motief waarin de witte dam al een actie achter de rug heeft voor hij zijn aanval inzet bleek een brug te ver voor uw razende reporter. Maar de door Van Mastrigt/Van der Stoep geventileerde opvatting dat slechts bewerkte motieven voor erkenning in aanmerking komen (DP oktober 2013, pagina 155) is kwestieus. Toegegeven, het woord 'motief' betekent letterlijk 'beweegreden', en dat wijst op een impuls van buitenaf (oorzaak en gevolg), of wel in damtermen: de situatie met zwart aan zet is via een witte voorgeschiedenis tot stand gekomen. Toch kieperen er een hoop lieve kindjes met het badwater overboord indien standjes zoal hierna becijferd, die wat mij betreft (bijkans) onbewerkbaar zijn gebleken, onopgemerkt zouden blijven. -- Witte dam op 43, zwarte schijven op 17,20,27 en 30. Frontale aanval door de witte dam vanaf een los veld. oplossing: (30-35), 43x25(35-40), 25-39 enz. Alle andere mogelijkheden zijn onscherp. -- Witte dam op 25, zwarte schijven op 9,12,32 en 34. Centrale aanval (vanuit het middenrif) door de witte dam vanaf de bordrand oplossing: a(34-40), 25x35 damnaturel of b(12-18), 25x4 Op twee manieren harakiri scherp. -- Witte dam op 19, zwarte schijven op 8,11,27 en 28. Centrale aanval door de witte dam vanaf los. oplossing: a(28-32), 19x16(27-31), 16x38(31-37), 38-47 of b(11-16), 19x3 of c(harakiri 11-17), 19x3 Deze kan ook met de zwarte schijf van 11 op 7, maar mist dan de scherpe b en c varianten. That's all, folks |
||