BLADMUZIEK (61)
Derde kwartaal 2019
door Pieter Kuijper
Opposities (hoofdstuk 4)

In de vorige twee afleveringen van deze rubriek behandelde ik de voltooide diagonale oppositie met een reeks voorbeelden; vandaag is het de beurt aan voltooide verticale gevallen. Het gaat om slotstanden met een zwarte schijf aan zet, die als hij zijn reglementaire plicht zou vervullen bij zijn eerstkomende beweging direct wordt verorberd door een witte schijf die hem frontaal de weg verspert. Van dat type eindstanden zijn er nogal wat van, in totaal meer dan dertig, veertien daarvan spelen zich af aan de bordrand, en met voorbeelden daarvan maken we vandaag een beginnetje. De taferelen spelen zich dit keer af aan de overzijde van het bord, om te beginnen met de zwarte motiefschijf op een eigen basisveld: 02/12, 03/13, 04/14, 05/15. ,br> De positie 01/11 doet niet mee, want die conflicteert met de kernvoorwaarde ‘voltooid’; vermoedelijk speelt ie zich in een later verhaal, bij de bespreking van ‘onvoltooide opposities’ alsnog in de kijker. Van alle vier de aangegeven mogelijkheden lever ik hieronder twee bewerkingen, respectievelijk zonder en met inleidend motiefspel.
Op verzoek van mijn clubwebmaster Jacco is er voortaan per rubriek plek voor exact negen diagrammen, vandaag had ik er acht nodig voor het gebeuren op de zolderetage van de tentoonstelling. Van de vrijplaats maak ik gebruik om op dia 5a alvast de overstap naar de volgende editie van Bladmuziek voor te bereiden. Dan, in oktober, bekijken we producten uit de kelder van de voltooide verticale opposities, de witte schijf staat op de thuisbasis.

http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_01.PDN
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_02.PDN
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_03.PDN
1a 02/12 rechtstreeks 1b 02/12 motief 2a 03/13 rechtstreeks


1a 20-14(09x29) 47-42(38x36) 49x09(04x13) 11-07(01x12) 17x08(13x02) 35-30(26x17) 37-31(36x27) 30-24(19x30) 25x12
Al ontgaat het je wellicht, het probleem heeft iets bijzonders, want de zwarte oppositieschijf wordt teruggeloodst naar de basisrij 1 t/m 5, zijn thuishaven.
1b 27-21(25x32) 21x14(36x27) 28x37(13-19) 37-32(27x18) 14x12
Het motiefspel is niet veeleisend, zwart moet er wel tussen kruipen.
2a 42-37(34x41) 44-40(28x39) 22-18(13x11) 21-17(11x22) 27x29(24x33) 15x04(36x27) 04x24(30x19) 40-34(39x30) 35x13
Op zijn vijfde zet slaat zwart met schijf 24, indien niet dan loopt wit er met 40-34 tussen en slaat na 35x04 het bord leeg. Een spannend dwangmoment, maar de werkelijke clou van het probleem is natuurlijk het damslagoffer 04x24.

http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_04.PDN
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_05.PDN
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_06.PDN
2b 03/13 motief 3a 04/14 rechtstreeks 3b 04/14 motief
2b 39-34(26x30) 20-15(28x39) 19x17(30x10) 15x04(12x21) 04x02(25-30) 02x24(30x19) 40-34(39x30) 35x13
Bij deze staat schijf 3 al klaar. Ik bewerkte het motiefje al eens eerder (in 1983, in een probleem dat toen (bijoplosbaar) te kijk stond in Scala, het clubblad van DDD uit Alkmaar); dat schreeuwde al jaren om verbetering, ziehier. Het slotidee, hoe leuk ook als je het voor de eerste keer ziet, is niet origineel; Jan Scheijen bewerkte het al in 1970 met schijf 8 op 13.
3a 17-11(06x26) 37-32(26x17) 27-22(24x44) 22x24(29x20) 50x10(15x04) 25x14
Na de aftrap is slaan met schijf 6 de enige serieuze optie; en het maakt niet uit over links of rechts, hij wordt onverbiddelijk naar slagveld 17 gevoerd om daar vandaan te worden weggeplakt. Inderdaad, net zoals bij dia 1 wordt ook hier de oppositieschijf naar zijn plekje op de grid gebracht, maar dat kunstje is hier heel wat kouder
3b 34-30(25x45) 39-34(36x47) 44-40(47x29) 34x25(45x34) 43-38(32x43) 48x19(03-09) 19-14(09x20) 25x14
Hoogst opmerkelijk is het dat het voor de hand liggende motiefstandje volgens de digitale probleemopslag nooit is bewerkt. Voor wie van het blad af wil oplossen presenteer ik hier een zachtgekookt ei, eventjes laten schrikken en dan simpel pelwerk.

http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_07.PDN
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_08.PDN
http://www.damclubpurmerend.nl/pdn/61/19Q3_09.PDN
4a 05/15 rechtstreeks 4b 05/15 motief 5a 36/46 zonder
4a 25-20(36x47) 20-15(47x20) 15x11(06x17) 28-22(17x28) 39-33(28x30) 35x15
Geschikt als huiswerk voor elke beginnende dammer. De zwarte schijf op veld 5 staat ‘hoofdzakelijk’ opgesteld voor de claque.
4b 20-14(09x29) 32-28(22x33) 30-24(29x20) 38x09(04x13) 15x04(31-37) 04x01(37x39) 01-34(39x30) 35x15
Wit combineert naar dam op bezet veld 4. Ook nu doet zwart zijn schijf 5, nodig voor de taakstelling z5/w15, verder niet mee.
5a 44-40(23x41) 43-39(35x44) 48-43(24x35) 33x31(44x42) 31-27(21x32) 43-38(32x43) 45-40(35x44) 50x46
En weer de opmerking dat de zwarte motiefschijf (ook nog eens een plusschijf) eigenlijk geen mallemoer uitvoert, al zorgt ie natuurlijk wel voor spektakel. De witte slag over vier naar veld 46 zie je in de diagramstand totaal niet aankomen.

Wees gegroet en tot later maar weer.
Pieter